ÖNDER YILMAZ/Ankara

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin, Engelli Yasa Tasarısı’na ilişkin olarak şu bilgileri verdi: “100’e yakın yasayı inceledik. Hepsinde engellilerin negatif algılanmasına, toplumun önyargılı olmasına neden olacak ifadeler ve tanımlar olduğunu tespit ettik. Bütün tanımları yeni yasamızda yeniden yapılandırarak bu önemli sorunu ortadan kaldırıyoruz. Her türlü ayrımcılığı reddediyoruz. Engellilerimizin yaşam, barınma, eğitim, sağlık ve istihdam temel hakkıdır. Bu konulardaki engelleri tek tek kaldırıyoruz ve kaldırmaya devam edeceğiz. 2013 hedeflerimizin başında, engellilerimizin istihdamın içinde, onlarında kapasitelerini kullanacağımız iş yerleri açmak bulunuyor. Korumalı iş yeri projesini bu açıdan çok önemsiyorum. Ayrıca engelli kardeşlerimizi, ‘Nasıl girişimci olunur’ konusunda eğitiyoruz. Böylece yüzlerce kardeşimizin girişimci olmasını sağlayacağız. Engellilerimizi topluma kazandırmak, toplumu da, fiziki çevreyi de onlara göre şekillendirmek, birlikte bir arada yaşayacağımız bir çevreyi hep birlikte inşa etmek zorundayız. Son 10 yılda bu konuda önemli adımlar atıldı. 2002’de 5 bin 777 engelli memur istihdam edilirken sayı yeni yerleştirmelerle birlikte 25 bin aştı. Evde bakım hizmetinden faydalanan engellilerimiz 2007 sonunda 30 bin 638 kişiyken Ekim 2012 itibarıyla bu sayı 395 bin 821’e ulaşmıştır. Biliyoruz ki engel elde, kolda, ayakta, gözde değil, engel kalplerde, vicdanlarda.”
Şahin’in Bakanlar Kurulu’ndan geçen ve Milliyet’e açıkladığı, “Engelli Yasa Tasarısı” şu düzenlemeleri içeriyor:

Korumalı işyeri
* Engellilerin istihdamında devlet tedbir alacak. İşe başvuru, alım, kariyer gelişiminde engellilere ayırımcı uygulamada bulunulamayacak.
* Çalışan engellilerin aleyhinde sonuç doğuracak farklı muamelede bulunulamayacak. Engellilerin çalıştığı yerlerdeki makul düzenlemeler, işverenler tarafından zorunlu olarak yaptırılacak.
* Devlet tarafından teknik ve mali yönden desteklenen ve çalışma ortamı engelliler için özel olarak düzenlenen, “korumalı işyerleri” oluşturulacak. Korumalı işyerlerinde, engelli rampası ve asansörü, hissedilebilir yer kaplaması gibi çalışma ortamı için yapılacak giderler, gelir vergisinden düşülecek. “Korumalı İşyeri İndirimi” adı altında yapılacak uygulama, 5 yıl süre ile her bir engelli için yıllık toplam 17 bin 500 TL’yi geçemeyecek. Bu uygulamayı Maliye Bakanlığı yürütecek. Bu işyerlerinden Çevre Temizlik Vergisi alınmayacak. Korumalı işyerlerinde işe yerleştirilen engellilerin işe ve işyerine uyumlarının sağlanmasına ilişkin harcamalar, işsizlik sigortası kapsamına alınacak. Korumalı işyerlerinde çalışan engelliler için işsizlik sigortası işveren payı Hazine tarafından karşılanacak.

Maaşa destek
* Korumalı işyerlerinde çalışan engellilerin maaşlarının, 65 yaş aylığı kadar olan bölümü (116 TL) Hazine tarafından ödenecek. Hazine, teşvik kapsamındaki illerde oluşturulan korumalı işyerlerinde çalışan engellilerin maaşına asgari net ücretin yüzde 10’u yanı 75 TL civarında katkı sağlayacak. Zorunlu sayının üstünde çalıştırılan her engellinin maaşının net asgari ücretin yüzde 10’u kadar yani 75 TL civarındaki tutarı Hazine tarafından ödenecek.
* 100’e yakın yasada Engelli, sakat ifadesi çıkarılacak ve yerine engelli ifadesi kullanılacak.
* Ailesinde engelli fert bulunanlara memur alımında öncelik verilecek.
* Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemeyecek. Engellilere özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, yaşadıkları çevrede bütünleştirilmiş ortamlarda, eşitlik temelinde, ayırımcılık yapılmaksızın hayat boyu eğitim imkânı sağlanacak.
* Genel eğitim sistemi içinde engellilerin her seviyede eğitim almasını sağlayacak bütünleştirici planlamalara yer verilecek.

Özel servis
* Örgün eğitim programlarına farklı nedenlerle geç başlamış engellilerin bu eğitime dahil edilmesi için gerekli tedbirler alınacak.
* Engellilerin genel eğitimden etkin bir şekilde yararlanabilmelerini sağlamak üzere ihtiyaç duydukları eğitim desteğini alabilmeleri için genel eğitim okulları bünyesinde, destek özel eğitim servisleri kurulacak.
* Engelli üniversite öğrencilerinin öğrenime etkin katılımlarını sağlamak amacıyla YÖK koordinasyonunda, üniversiteler bünyesinde, engellilere uygun araç-gereç ve ders materyallerinin, uygun eğitim, araştırma ve barınma ortamlarının temini ile eğitim süreçlerinde yaşadıkları sorunların çözümü gibi konularda çalışma yapmak üzere Engelliler Danışma ve Koordinasyon Merkezleri kurulacak.
* İşitme engellilerin eğitim ve iletişimlerinin sağlanması amacıyla Türk Dil Kurumu Başkanlığı tarafından Türk İşaret Dili sistemi oluşturulacak.
* Engellilerin, her türlü eğitim ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak üzere kabartma yazılı, sesli, elektronik kitap, alt yazılı ve sesli betimlemeli film ve benzeri materyal üretilmesini teminen gerekli işlemler, Milli Eğitim Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca ortak yürütülecek.

Rakamlarla engelli hayatı

* Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü’nden alınan verilerine göre 2002’de 262 bin 378 engelli maaş alırken, 2011’de bu rakam 540 bin 563’e ulaştı. Ağustos 2012 sonu itibarıyla maaş alan engelli sayısı 533 bin 49 olarak belirlendi. Böylece 2002 ile 2012 arasında maaş alan engelli sayısı oranı 2,05 kat arttı.
* Devlet Personel Başkanlığı verilerine göre, 2001’de 4 bin 911 engelli istihdam edilirken, bu sayı 2012’de 25 bin engelli olarak gerçekleşti. Rakamlar engelli istihdamının 2002’den 2012’ye kadar 4,2 kat arttığını ortaya koydu.
* Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü verilerine göre; 2004-2005 öğretim yılından, 2011-2012 öğretim yılına kadar toplam 205 bin 571 engelli öğrenci Taşımalı Eğitim Projesi kapsamında okullara taşınırken, bunlar için 262 milyon 643 bin TL harcama yapıldı.
* Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü verilere göre evde bakım hizmetinden yararlanan kişilerin sayısı 11,68 kat arttı. 2007’de evde bakımı yapılan 30 bin 638 engelliye 35 milyon 386 bin TL harcama yapılırken, bu rakam Ekim 2012 itibarıyla 393 bin 638 engelliye 2 milyar 409 milyon 401 bin TL harcama olarak belirlendi.
* Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü verilere göre; 2002’de bin 943 kapasiteli 47 Resmi Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi varken, bu sayı Ekim 2012 itibarıyla 6 bin 28 kapasiteli 98 merkeze çıktı. 2002’de Resmi Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi’nden faydalanan engelli sayısı 3 bin 908 iken, 2012’de bu merkezlerden 5 bin 536 engelli yararlandı.