Doğuştan veya sonradan; bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmeleri nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlük çeken vatandaşlarımız Engelli olarak kabul edilmekte. Son araştırmalarda ülkemizde yaklaşık 8,5 milyon kişinin Engelli olduğu tespit edilmiş durumda.

Mevzuatlardaki kolaylıklar

Anayasamız başta olmak üzere çeşitli kanunlarımızda engelli vatandaşlarımızın toplumsal yaşama adapte olabilmeleri ve yaşamlarını daha rahat bir şekilde sürdürebilmeleri için birçok düzenleme mevcut. Bu düzenlemelerin; Gelir Vergisi, Özel Tüketim Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisi’ni ilgilendiren bölümünü 21 Haziran 2010 tarihli yazımızda işlemiştik. Bugünkü yazımızda ise güncel bir tartışma konusu olan, Engelli vatandaşlarımızın binek otomobil alımında Katma Değer Vergisi ödeyip ödemeyecekleri hususunu mercek altına alacağız.

Katma Değer Vergisi yönünden kolaylıklar

Bilindiği üzere yurtiçinde satın aldığımız yaklaşık tüm araç, gereç, mal ve hizmet için katma değer vergisi ödemekteyiz. Binek otomobiller 1. elde %18 Katma Değer Vergisi’ne tabi. Bu da özel tüketim vergisi dahil bedeli 40 bin TL olan bir aracın ilk iktisabında 7.200 TL Katma Değer Vergisi ödenmesi gerektiği anlamına geliyor. KDV Kanunumuzun 17/4/s maddesi uyarınca; Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları katma değer vergisinden istisna edilmiş durumda.

Engelliler tarafından alınan binek otomobiller KDV’ye tabi mi?

Uyuşmaz Engelliler için özel olarak üretilmiş araç-gereç tanımının kapsamına, Engelliler için özel olarak tadilata tabi tutulmuş olan binek otomobillerin girip girmediği noktasında düğümleniyor.

Maliye; KDV’ye tabi.

Maliye Bakanlığı söz konusu maddeye yönelik çıkarmış olduğu 110 sıra No’lu KDV Genel Tebliğinde, istisna kapsamındaki araç-gereçlere örnek olarak; görme Engellilerin kullandıkları bastonları, yazı makinelerini, kabartma klavyeleri ve ortopedik Engellilerin kullandıkları tekerlekli sandalyeleri göstermiş durumda. Aynı Genel Tebliğde, binek otomobil ve diğer nakil vasıtalarının ise istisna kapsamındaki “araç-gereç” kapsamında değerlendirilmesinin mümkün bulunmadığı ifade edilmiş.

Bölge İdare Mahkemesi; KDV’ye tabi değil.

Hal böyle iken Adana Bölge İdare Mahkemesi 2010 yılında ardı ardına verdiği kararlarda Engelliler için tadilata tabi tutulmuş bulunan binek otomobillerin de Engelliler için özel olarak üretilmiş olan araç gereç kapsamı içinde bulunduğuna yönelik kararlar verdi. Bu kararlar yazılı ve görsel basında “Engellilere KDV’siz araç müjdesi” başlığı ile geniş yankı uyandırmıştı. Bu kararlara istinaden birçok Engelli vatandaşımız daha önce ödedikleri KDV’nin iadesi için vergi dairelerine başvurmuştu. Ancak Engelli vatandaşlarımızın sevinci üzülerek söylemek gerekir ki kısa sürdü.

Danıştay; KDV’ye tabidir.

Danıştay 3. Dairesi, 3 Ocak 2012 tarihli Resmi Gazete yayımlanan kararı ile Adana Bölge İdare Mahkemesi’nin kararlarını kanun yararına bozdu. Söz konusu kararda, her ne kadar Engellilerin kullanımına uygun şekilde sonradan tadil edilmiş olsa da; binek otomobillerin üretim özellikleri itibarıyla toplumdaki tüm bireylerin kullanımına sunulan motorlu bir nakil vasıtası olduğu ve “özel üretime tabi tutulmuş araç-gereç” kapsamında değerlendirilemeyeceği ifade edildi. Sonuç olarak, eğer Maliye Bakanlığı 110 sıra No’lu KDV Genel Tebliği’nde yaptığı açıklamalarda bir değişikliğe gitmezse ya da Danıştay konuya ilişkin içtihadını değiştirmezse Engelli vatandaşlarımız binek otomobil alımında özel tüketim vergisi ödememeye ancak katma değer vergisi ödemeye devam edecekler.